MERAK EDİLENLER

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin her türlü işlemlerinin Bakanlık tarafından denetlenmesi öngörülmektedir. Denetimin esas unsuru ise Kanunda düzenlenen denk bütçe sistemi ile buna ilişkin bütçe ve harcama ilkelerine uygun hareket edilip edilmediğinin incelenmesinden ibaret olacaktır.

Federasyonların her türlü işlemlerinin Bakanlık tarafından denetlenmesi öngörülmektedir. Denetimin esas unsuru ise Kanunda düzenlenen denk bütçe sistemi ile buna ilişkin bütçe ve harcama ilkelerine uygun hareket edilip edilmediğinin incelenmesinden ibaret olacaktır.

Kuruluş kanunu bulunan spor federasyonları açısından yapılacak Bakanlık denetiminin kapsamı, Bakanlık tarafından yapılacak ayni ve nakdi yardımlar ile tahsislerin mevzuata ve amacına uygun olarak harcanması ve kullanımının tespiti ile sınırlı tutulacaktır.

Kanunun amaçlarından biri olan spor kulüplerinin denk bütçe esasına göre yönetilmesine ilişkin olarak üç temel bütçe ve harcama ilkesi bulunmaktadır. Buna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin; borçlanmalarına sınır getirilmekte, gelir ve alacaklarının temlikine ilişkin süre ve miktar yönünden üst sınır getirilmekte ve bunların hak ve alacaklarını Kanunda belirtilen gerçek ve tüzel kişilere devri yasaklanmaktadır. Ayrıca, kulüplerin belirli miktarın üzerindeki ödeme ve tahsilatlarını banka ve finans kuruluşları aracılığıyla yapmaları zorunlu tutulmaktadır. Bunun yanında spor kulübü ve spor anonim şirketlerinin yöneticileri açısından bütçe ve harcama ilkelerine uyulmaması halinde hukuki açıdan kusursuz ve müteselsil sorumluluğuna gidileceği düzenlenmektedir.

Spor kulüplerinin yapısı mülkiyet esası yerine üyelik esası ile devam ettirileceğinden kulüplerin satışı söz konusu değildir. Bağımsız bir şekilde kurulan spor anonim şirketlerinin paylarının ise yerli veya yabancı sermayedarlar tarafından alınması ilişkin herhangi bir engel bulunmamaktadır. Ancak, spor kulüpleri ile bağlantılı olarak kurulan spor anonim şirketlerinde bağlantılı spor kulübünün dolaylı ya da doğrudan hakimiyetinin bulunması zorunlu tutulmaktadır.

5894 sayılı Kanun kapsamında kurulan Türkiye Futbol Federasyonunun anlaşılması gerekmektedir. İleri dönemde kanun ile kurulması planlanan federasyonlara bağlı olarak faaliyet gösteren spor kulüplerinin bu kapsamda özellikle bütçe ve harcama ilkelerine tabi olması amaçlanmaktadır.

Sporun bir endüstri haline gelmesi ve bilhassa futbol kulüplerinin büyük bütçelere sahip olması ve bir kısmının şirketleşmesi dolayısıyla dernek statüsünde devam etmelerinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, spor kulüplerinin dernek statüsünden çıkarılmasının ekonomik anlamda kazanç sağlamaları bakımından fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, dernek statüsünden çıkarılmanın bir sonucu olarak geçmişte İçişleri Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığının çifte tescil sistemi yerine sadece Gençlik ve Spor Bakanlığına tescil ile kurulmalarının önü açılarak bürokrasi azaltılmaktadır.

Spor kulüplerinin kapatılmasına ilişkin olarak Bakana yetki verilmemektedir. Teklifin 9. Maddesinde görüleceği üzere; Bakanlığın sadece faaliyete katılmayan spor kulüpleri bakımından ilgili spor dalı tescilinin iptaline ilişkin yetki verilmekte ve tescilin iptali sonrasında doğrudan kapatılma yerine tescilin iptalini hukuki yönden denetleyecek olan mahkemenin kararıyla spor kulübünün feshi prosedürü düzenlenmektedir.

Teklifin 9. Maddesinin dördüncü fıkrasında belirtildiği üzere; spor kulübü tesciline ilişkin şartları kaybeden, organlarını kuramayan, taahhüt ettiği faaliyetlere belirli süreyle katılmayan diğer bir deyişle kurulma amacını yerine getirmeyen spor kulüplerinin ilgili spor dalında faaliyetlere katılması yasaklanarak arka planda farklı amaçlarla kurulan kulüplerin spor camiasından uzaklaştırılması amaçlanmaktadır.

Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanununda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları kapsamında spor anonim şirketlerinin genel kurul dışındaki diğer organlarında görev alanlar yerine kayyum atanması söz konusu olmayıp, görevden uzaklaştırma tedbirinin yeterli olmaması halinde mahkeme kararıyla ilgili spor anonim şirketinin faaliyetten alıkonulması prosedürü uygulanacaktır.

Spor kulübü sadece merkezinin bulunduğu ildeki başka bir spor kulübü ile birleşebilir. Bu kapsamda yapılacak birleşmeler ancak maddede belirtilen nitelikli çoğunlukla alınacak genel kurul kararı ve Gençlik ve Spor Bakanlığının izniyle mümkün olacaktır.

Ayrıca, birleşen kulübün geçmişine ilişkin sportif başarı ve benzeri diğer unsurların oluşturduğu sportif tarihçe birleşilen spor kulübüne geçecek ve bu şekilde birleşilen kulüp bu sportif tarihçe unsurlarından yararlanabilecektir.

Diğer yandan; birleşilen kulübün lige katılımda veya tescil edilen isminde, birleşen kulübün izlenimi verecek herhangi bir değişiklik yapamayacağı ve birleşen kulübün müsabakalara katılım ismi veya unvanın yeniden tescil edilemeyeceği düzenlenmiştir.

Spor kulüplerinin faaliyet gösterdikleri spor dallarından bir veya birkaçını, aktif ve pasif varlıklarıyla bir bütün olarak nitelikli çoğunlukla alınacak genel kurul kararı ile başka bir spor kulübüne veya spor anonim şirketine mal varlığını devri yoluyla devredebileceği düzenlenmektedir.

Birleşme ve mal varlığının devrine ilişkin olarak birleşen kulüplerin aktif ve pasif varlıkları bir bütün olarak birleşilen kulübe ait olacak ve mal varlığı devredilen spor dallarına ilişkin borçlarda ise devir kararının tescilinden önce doğmuş veya borçları doğuran sebepler tescil tarihinden önce oluşmuş bulunmak kaydıyla müteselsil sorumluluk öngörülmektedir.

3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanununun ek 11. Maddesinde belirlenen şartları sağlayan spor kulüplerine Bakanlık tesislerinin tahsis edilebileceği düzenlenmektedir. Kanun ile birlikte üst düzeyde liglerde yarışan spor kulüplerinin şirketleşmeleri ilgili spor federasyonu tarafından zorunlu tutulabileceği öngörülmektedir. Bu nedenle 3289 sayılı Kanunun ek 11. Maddesi kapsamında yer almayan spor anonim şirketleri yönüyle Bakanlık tesislerinin tahsisine ilişkin düzenleme yapılarak kulüplerin şirketleşmesinin dezavantajı giderilmektedir.

Kamu yararına çalışma statüsü esas olarak dernekler mevzuatında yer alan bir düzenleme olmakla birlikte ekonomik kazanç sağlama amacı gütmeyen derneklerin faaliyetlerinde kolaylık sağlanması amacıyla getirilmektedir. Spor anonim şirketleri esas olarak ekonomik kazanç amacı gütmeleri ve vergisel olarak diğer şirketlere nazaran avantaj sağlanmaması bakımından “kamu yararına çalışma statüsü” sadece spor kulüplerine özgülenmektedir.

Üst kuruluş olarak spor kulüpleri federasyonu ve spor kulüpleri konfederasyonlarının anlaşılması gerekmektedir. Uygulamada 5253 sayılı Dernekler Kanununa tabi olarak Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu çatısı altında toplanmaktadırlar.

Teklif ile il sınırları içerisinde en az on beş spor kulübü veya spor anonim şirketinin bir araya gelmesiyle federasyon, en az on beş federasyonun bir araya gelmesiyle de konfederasyon kurulabilmesi öngörülmektedir.

Dernekler Kanununun 19. Maddesi kıyasen uygulanacak olup (beyanname verme usulü) buna ilişkin olarak halihazırda İçişleri Bakanlığının gençlik ve spor kulüpleri üzerindeki denetim yetkisi yeni düzenleme ile devam ettirilmektedir.

Anonim şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında kurulması sonrasında “spor anonim şirketi” vasfını kazanması için Gençlik ve Spor Bakanlığına tescil başvurusunda bulunacaktır. Bu kapsamda Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından yapılacak tescil kurucu olmayıp, spor faaliyetlerine katılım için aranan koşul olarak değerlendirilecektir.

Spor anonim şirketlerinin Gençlik ve Spor Bakanlığı nezdindeki tescillerinin iptali halinde, ilgili şirket belirtilen vasfını kaybetmesi dolayısıyla spor faaliyetlerinde bulunamayacaktır.

Belediyelerin ilgili mevzuatları uyarınca spor kulüplerinin amatör şube ve amatör sporcularına yardım ve ödül verme imkanları devam ettirilmektedir.

Sportif Değerlendirme ve Geliştirme Kurulu tarafından federasyonun yönetimi ve temsili hususunda yeterli düzeyde bulunmayan yönetim kurulu hakkında karar almak üzere Bakanın istemi üzerine ilgili spor federasyonu olağanüstü genel kurulunun yapılmasına ilişkin düzenleme bulunmamaktadır. Bakanın Kanun kapsamında Federasyon Başkanlarını doğrudan görevden alma yetkisi bulunmamakta olup, bu yetki sadece federasyon genel kuruluna aittir.

Daha öncesinde federasyon başkanı olarak görev yapanlar ile halihazırda federasyon başkanı olarak görev yapan kişiler Kanunun geçici düzenlemesi kapsamında Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç dönem daha federasyon başkanı seçilebilecektir.

Spor federasyonlarının Kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulabileceği öngörülmekle yetki ve usulde paralellik ilkesi gereği Kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kapatılabilecektir. Bakanın bu konuda yetkisi bulunmamaktadır.